Starzenie organizmu jest naturalnym procesem, który obejmuje cały zespół postępujących w czasie zmian, polegających na zmniejszeniu się biologicznej aktywności komórek ciała i spowolnieniu procesów regeneracyjnych. Obniżeniu ulegają również odporność, odpowiedź na stres środowiskowy oraz właściwości adaptacyjne organizmu. Najłatwiej widać to po stanie skóry, która jest bezpośrednio narażona na działanie czynników zewnętrznych i ulega starzeniu szybciej niż pozostałe narządy czy tkanki. Jednocześnie procesy starzenia obejmują zmiany właściwości fizycznych, morfologicznych oraz fizjologicznych poszczególnych warstw skórnych. Skóra z wiekiem staje się cienka, szara i mało elastyczna (szczególnie na twarzy, szyi, dekolcie, przedramionach oraz na grzbietach dłoni), a najbardziej charakterystycznym i widocznym objawem starzenia się skóry są zmarszczki.
Czynniki wpływające na powstawanie zmarszczek
W zależności od głębokości, zmarszczki różnicuje się na zmarszczki drobne oraz bruzdy. Drobne zmarszczki są początkowo pojedyncze i mało widoczne, ale z czasem stają się liczne i wielokierunkowe. Często są efektem powtarzających się skurczów mięśni mimicznych (np. „kurze łapki” w kącikach oczu). Kiedy jednak głębokość zmarszczki sięga skóry właściwej, staje się ona bruzdą. Za pojawianie się zmarszczek są odpowiedzialne takie zjawiska jak ścieńczenie i wysuszenie skóry, zmiany elastyczności, a także hipotrofia tkanki tłuszczowej oraz hipotonia mięśni mimicznych. Pierwsze zmarszczki związane z wiekiem mogą pojawić się już miedzy 25 a 30 rokiem życia. Na szybkość starzenia się skóry wpływają:- czynniki genetyczne – obumieranie komórek jest zależne od aktywności genów i zaprogramowanych w nich procesów;
- czynniki wewnętrzne – związane z zaburzeniami gospodarki hormonalnej, nieprawidłowym odżywianiem czy niedoborem witamin i mikroelementów;
- czynniki zewnętrzne – wlicza się w nie m.in. promieniowanie UV, skażenie środowiska, palenie papierosów, niewłaściwą pielęgnację skóry, promieniowanie jonizujące (np. od sprzętu elektronicznego), nadmiar ozonu, zanieczyszczenia w powietrzu, obecność drobnoustrojów, dym z papierosów czy spaliny samochodowe.